مطالعه تنوع صفات زراعی، فیتوشیمیایی و عناصر غذایی در بابونه آلمانی

بابونه یکی از مهمترین گیاهان دارویی در عرصه تجارت جهانی است که کاربردهای متعددی در صنایع دارویی و آرایشی، بهداشتی دارد. به منظور مطالعه تنوع صفات زراعی، فیتوشیمیایی و عناصر غذایی در بابونه آلمانی 26 توده ژنتیکی از شهرهای مختلف استان خوزستان جمع آوری شدند. به علاوه 6 توده به عنوان شاهد مورد استفاده قرار گرفت. ژنوتیپ های مورد نظر در قالب طرح حجیم شده با 6 شاهد و سه تکرار برای شاهدها کشت شدند. نتایج نشان داد که صفات مقدار اسانس، شاخص برداشت، عملکرد اقتصادی، تعداد گل در بوته، روز تا جوانه زنی و تعداد ساقه فرعی گل دهنده به ترتیب دارای بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی بودند. قابلیت توارث صفات همچنین نشان داد که صفات روز تا سبز شدن، روز تا شروع غنچه دهی، روز تا شروع گلدهی، تعداد گل در بوته، تعداد پنجه در بوته، وزن خشک 50 گل، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد اقتصادی نسبت به سایر صفات از قابلیت توارث عمومی بالاتری برخوردار بوده اند. در تجزیه رگرسیون قدم به قدم صفت عملکرد اقتصادی به عنوان متغیر تابع در مقابل بقیه صفات به عنوان متغیر مستقل صفات شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیکی وارد مدل شدند و در مجموع 1/98 درصد از تغییرات عملکرد اقتصادی را توجیه نمودند. نتایج تجزیه ضرایب مسیر بر روی مهمترین اجزای عملکرد گل نشان داد که صفات وزن خشک 50 گل، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیکی به ترتیب بیشترین اثر مستقیم را بر روی عملکرد اقتصادی داشته اند. بنابراین این صفات می توانند به عنوان یک معیار انتخاب در بهبود محصول برای رسیدن به حداکثر عملکرد بکار گرفته شوند. همچنین نتایج تجزیه به عاملها نشان داد که 6 عامل اصلی و مستقل در مجموع 3/84 درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه نمودند. تجزیه خوشه ای بر اساس صفات مرفولوژیکی و فنولوژیکی همچنین نشان داد که 32 جمعیت بابونه در چهار کلاستر طبقه بندی شدند اما جمعیت ها در درون گروه ها متفاوت بود. نتایج حاصل از تجزیه عناصر غذایی، تنوع قابل ملاحظه ای را برای عناصر ازت و منگنز نشان داد. قابلیت توارث عناصر غذایی همچنین نشان داد که عنصر ازت (89/89%) و آهن (92/78%) به ترتیب بالاترین توارث پذیری عمومی را نشان داده اند. همچنین نتایج تجزیه خوشه ای بر اساس عناصر غذایی، 32 جمعیت بابونه را در 5 کلاستر طبقه بندی نمود. در نهایت نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای بر اساس عناصر غذایی و صفات مرفولوژیکی نشان داد که تنوع ژنتیکی از تنوع جغرافیایی تبعیت نمی کند.